Gerlinde De Bruycker werkt als zelfstandige copywriter en heeft een juwelenwebshop. Ze houdt van taal en schrijven, het is de rode draad in alles wat ze doet. Na zes jaar als journalist bij de krant Metro, is ze al tien jaar als freelancer aan de slag. Ze schreef ook twee jeugdboeken.
Gerlinde: Op een buurtbarbecue kwam Hilde van de Bierbeekstraat naar mij: “Wij denken eraan samen een Straathistories te maken.” Geschiedenis interesseerde me altijd al, dus ik zei ja. In het verleden van de buurt gaan neuzen, dat vond ik de moeite waard.
Zo vormden jullie een groep met acht enthousiaste buurtbewoners. Hoe gingen jullie aan de slag?
Gerlinde: We kwamen voor het eerst bijeen in april 2022 in burenhuis De Pit, ons vaste vergaderlokaal. We hadden al een deadline: 40 jaar De Pit in september 2024. Dat betekende twee jaar tijd om er iets van te maken. Dat was ruim en gaf ons het nodige comfort om er ons echt in te gooien.
Iedereen is erin gestapt vanuit een eigen interesse. Uiteraard was er de belangstelling voor de buurtgeschiedenis, maar bijvoorbeeld Ann woont hier al lang en kent iedereen: zij kon met iedereen interviews regelen. Erik en ik waren de journalisten. Wij waren vooral bezig met er een vlot leesbaar boekje van te maken. Trui is dan weer heel taalgevoelig. En zo groeide iedereen in zijn eigen rol, waardoor onze samenwerking heel vlot ging.
Iedereen kan de algemene geschiedenis van een buurt opzoeken. Een goed kader is nodig, maar de ervaringen van de mensen, hoe het is om (vroeger) in deze wijk te wonen, dat was voor ons het doel van Straathistories.
In ons boekje staan veel waardevolle verhalen. Getuigenissen van oudere mensen van tijdens de Tweede Wereldoorlog, mensen die Hortense Daman en haar familie persoonlijk hebben gekend. Buren die nog in de Philipsfabriek hebben gewerkt. Bewoners die de straten hebben zien veranderen. Dat willen we graag doorgeven aan onze buren en andere Leuvenaars.
Zijn jullie nog nieuwe dingen op het spoor gekomen?
Gerlinde: Ja, zeker die menselijke verhalen. Veel mensen kennen Hortense Daman, het tienermeisje dat in het verzet ging, maar wij ontdekten dat de hele buurt een haard van verzet was. De familie Daman was de spil van dat verzet met hun kruidenierswinkel, maar bewust of onbewust inspireerden ze ook andere inwoners.
De overgrootvader van een oud-bewoner zat bijvoorbeeld in dezelfde verzetsgroep als de familie Daman, hij was hun overbuurman. Zo kruisten de paden van de gepensioneerde Andreas en het tienermeisje Hortense elkaar. Helaas overleefde Andreas de concentratiekampen niet. We hoorden nog veel verhalen van andere bewoners in het verzet, zoals Fientje die explosieven verborg, inwoners die Engelse piloten opvingen, … Dat zijn verhalen die niet bekend zijn, maar nu worden toegevoegd aan de rondleidingen over Hortense Daman en het verzet in de buurt. Ik vind het stuk over oorlog en verzet het meest aangrijpende van het boekje.
We ontdekten ook dat de Schreursvest vroeger doorliep. Door het huidige Philipspark liep een weg, met veertien huizen en cafés, waar nu de pingpongtafels staan. We hebben daar zelfs nog een foto van gevonden die ze niet in het Stadsarchief hadden.
En we kwamen erachter hoe de Philipsfabriek hier is gekomen. De grote baas van de Philips had in 1928 met zijn vrouw een ongeluk aan de Parkpoort en ze vonden dat ze heel goed verzorgd waren in het Heilig Hart Ziekenhuis. Daarop zou hij gezegd hebben: “Ik ga mijn eerste buitenlandse fabriek daar, aan de Parkpoort in Leuven, bouwen.” We hebben bewijzen gevonden van het ongeval en de verzorging in het ziekenhuis. Of dat echt de aanleiding was? Het is alleszins een Leuvense legende, leuk om mee te geven aan de lezers.
Jullie kwamen veel van die verhalen op het spoor via interviews. Je hebt zelf ook enkele interviews afgenomen.
Gerlinde: In totaal hebben we met zo’n twintig mensen gepraat. Dat waren altijd heel gezellige ontmoetingen. Je gaat op de koffie en stelt vragen over hoe het vroeger was. Mensen vertellen graag over hun jeugd en hun herinneringen.
We spraken onder andere met het koppel Paul en Amelie. Paul is geboren in onze straat. Hij woont hier al bijna 90 jaar! Ze wonen samen al 65 jaar in hun huis in de Pleinstraat. Los van Straathistories is het heel waardevol dat we die mensen leerden kennen. Misschien is dat wel het mooiste dat je eraan overhoudt. Op straat zeg je niet zomaar “vertel eens over vroeger”, maar door het kader van Straathistories hadden we een excuus om twee uur lang van alles te weten te komen.
Nog een tip voor wie zelf aan de slag wil: probeer mensen in duo te interviewen. Door samen in het verleden te graven, komen er vanzelf meer herinneringen naar boven. Wij interviewden bijvoorbeeld twee broers, een moeder met haar twee dochters, twee bevriende buurvrouwen, ...
Jullie zijn een buurt met veel onderling contact, een burenhuis en allerlei evenementen. Heb je nog nieuwe buren leren kennen?
Gerlinde: In de eerste plaats het groepje zelf. We kwamen om de twee maanden samen, altijd heel gezellig. Na de lancering van het boekje gaan we samen eten om het te vieren. En bijvoorbeeld Paul en Amelie wonen tien huizen verder, maar ik had ze nog nooit gezien.
Je bent finaal nog eens helemaal door het boekje gegaan.
Gerlinde: Met mijn liefde voor taal, moet het juist zitten. Ik heb altijd vooral als redacteur gewerkt, maar het boekje heeft mijn interesse in eindredactie aangewakkerd. Het was een boeiende puzzel: schuiven met teksten, structuur zoeken, welke quotes zetten we waar, ... Ik heb dat natuurlijk niet alleen gedaan, maar samen met Trui en Erik.
Wil je tot slot nog iets meegeven?
Gerlinde: Als andere mensen geïnspireerd raken om ook een Straathistories te maken, zeker doen! Verzamel een groep rond jou, duik in de geschiedenis. Het is een engagement, maar heel tof om te doen. En zoek vooral naar de kleine histories, niet naar de grote historie - die vind je al ergens anders. Dat is voor mij de echte meerwaarde van Straathistories.
Benieuwd naar de Straathistories Rondom de Pleinstraat? Hier vind je meer info over de publicatie en de verkooppunten.
Zin gekregen om met jouw buren een Straathistories te maken? Neem een kijkje in de handleiding.
